Friday, October 25, 2013

ГАДААДАД БАЙГАА МОНГОЛЧУУД "МУУ ХҮМҮҮС" ҮҮ? \эргэцүүлэл бүхий цуврал-01\   

Гадаадад ажиллаж амьдардаг монголчуудын гэр бүлдээ гуйвуулсан мөнгөний дүн болон түүний Монгол улсын ДНБ \Дотоодын Нийт Бүтээгдэхүүн\-д эзлэх хувь.  \Статистикийн баримт\
2000 онд     22,4 сая $        2.0 %
2001 онд     53.0 сая $        4.2 %
2002 онд     111,7 сая $      8.0 %
2003 онд     128,6 сая $      8.0 %
2004 онд      195,4 сая $      9.8 %
2005 онд      174,2 сая $       6.9 %
2006 онд       153,6 сая $       4.9 %
2007 онд        174,3 сая $      4.1 %

2008 онд       218,2 сая $       3.9 %
2009 онд       191,5 сая $       4.2 %
2010 онд      247,9 сая $        4.0 %
Тайлбар: Дээрх үзүүлэлтэд 2005 оноос хойш ДНБ -д эзлэх хувь багассан нь Уул уурхайн хөрөнгө оруулалт нэмэгдсэнтэй холбоотой аж

Дээд боловсролын суурь хичээлийн сургалтын хөтөлбөр, сургалтын хэлбэр, заах аргыг шинэчлэхэд

Г.Орхон. Боловсролын Шинжлэх Ухааны Магистр, Улаанбаатар,
Монгол

(Дээд боловсролын суурь хичээлийн шинэчлэлд - №2)

Өнөөдөр сургалтын хөтөлбөрийг боловсруулахдаа ажлын байран дээр ямар мэдлэг, чадвар шаардлагатай байна гэсэн хэрэгцээг нь нарийн судалж, ажил олгогч нарын хүсч буй чадварлаг мэргэжилтнийг бэлтгэхэд боловсруулсан хөтөлбөр хангалттай байна уу, үгүй юү гэдгийг төгсөгчдөөсөө болон ажил олгогч нараас судалгаа авах замаар хянаж хөтөлбөрөө шинэчилдэг болжээ. Тэгвэл өнөөдөр ажил олгогч нарын нийтлэг шаардлага юу байна вэ? Tэдний хувьд тэртээ тэргүй технологи байнга шинэчлэгдэж байгаа өнөө үед төгсөгчдийн техник талын чадвар нь шууд ажиллах хэмжээнд хүрэхгүй байж болохыг хүлээн зөвшөөрч, техник чадварыг ажлын байран дээр дадлагажуулах боломжтой гэж үзэж байна. Харин бусад чухал чадварууд болсон хариуцлага хүлээгээд бие даан ажиллах, багаар ажиллах, бичиг баримт төлөвлөн боловсруулах, ажлаа өргөн хүрээнд харж төлөвлөөд, төвлөрч ажиллах, эх хэлээрээ зөв бичиж, найруулах, ажлаа илтгэх, танилцуулах, тайлагнах,  шинэ зүйлийг авхаалжтай хурдан суралцах чадваруудыг онцолж мөн гадаад хэлний чадвартай, хувийн зохион байгуулалт сайтай, харилцааны өндөр соёлтой гэсэн нийтлэг чадварыг ажилтан шалгаруулахдаа чухалчилсан байна.  Тэгвэл энэ чадваруудыг эзэмшүүлэхийн тулд  сургалтын хөтөлбөртөө  ямар агуулга, заах аргыг тусгах вэ гэсэн асуулт гарна. 

Их, дээд сургуульд заавал судлах ‘хэрэггүй’ хичээлүүд Liberal Arts Education Г.Орхон. Боловсролын Шинжлэх Ухааны Магистр,

Инженер болох хүнд шууд л мэргэжлийг нь түлхүү оруулахгүй, ерөнхий суурь хичээл гэсэн нэртэй ач холбогдолгүй олон янзын хичээлүүд орж цаг мөнгө их үрж байна’ гэж оюутнууд, эцэг эхчүүд шүүмжилж, харин их, дээд сургуулийнхан ‘Яамнаас стандартчилсан дээд боловсролын ерөнхий суурь хичээлүүд сургалтын төлөвлөгөөний дийлэнх хэсгийг эзлээд, мэргэжлийн болон мэргэшүүлэх хичээлд оногдох цаг бага байна’ гэж шүүмжилцгээдэг. Хэл, утга зохиол, түүх, гүн ухаан, логик ухаан, байгалийн ухаан, урлаг, экологи гэхчлэн дээд боловсролтой хүний зайлшгүй судлах ёстой ‘хэрэгтэй’ хичээлүүд яагаад ‘хэрэггүй’ хичээл гэж тооцогдох болов? Энэ асуултын хариуг олохоор манай улсын их, дээд сургуульд судалдаг дээд боловсролын суурь хичээлийг дэлхийд тэргүүлэгч Америкийн их сургуулиудад үздэг Liberal arts education буюу боловсролтой хүний эзэмшвэл зохих хүмүүнлэг, нийгмийн ухаан, байгалийн ухааны салбарыг хамардаг ‘liberal arts’-ын хичээлтэй харьцуулан үзлээ.  Манайд үздэг суурь эрдмийн хичээлүүд нь хэлбэрийн хувьд liberal arts-ийн хичээлтэй адилавтар боловч утга агуулга,  сургалтын процесс, заах аргын хувьд ихээхэн ялгаатай байгаа нь ажиглагдлаа. АНУ-ын дээд боловсролын үндсэн суурь судлагдахуун болсон liberal arts education хичээлийн талаар Вермонтын их сургуулийн Профессор Маrk Usher-ийн тавьсан лекцээс улбаалан, энэ хичээлийн талаар хоёр орны жишээн дээр харьцуулсны дүнд, манайд ордог  дээд боловсорлын суурь хичээлтэй холбоотой тулгарч буй асуудлыг үүгээр хөндөн тавьж, шийдлийг хамтдаа эрэлхийлэхийг зорилоо.